Er zijn in Nederland zo’n 200.000 samengestelde gezinnen. Jaarlijks komen er 10.000 bij. Wist u dat zestig procent van de samengestelde gezinnen weer in een scheiding eindigt? Ik niet en daar schrok ik van. Hoe is dat voor al die kinderen? Mijn partner en ik hebben er juist voor gekozen bewust géén samengesteld gezin te beginnen, omwille van de kinderen. Wij zijn er namelijk van overtuigd dat samenwonen voor onze kinderen, en uiteindelijk ook voor ons, op een fiasco zal uitlopen. Als je erover leest, blijkt dat de kinderen die hier bij betrokken zijn te maken kunnen krijgen met botsende loyaliteiten, spanningen, depressieve gevoelens, haatgevoelens, of het gevoel buitengesloten te worden. En misschien niet voor de eerste keer want ze hebben immers al een scheiding of het verlies van een ouder meegemaakt. Een tweede ‘verlieservaring’ noemen therapeuten dat. Zijn ze net gewend aan hun nieuwe stiefouder, gaat pa of ma weer scheiden. Wat doet dit met een kind? Op het moment zelf maar ook in zijn of haar latere leven? Zijn mensen zich bewust van de risico’s die het samenstellen van twee huishoudens met zich mee kan brengen?
Wat zijn eigenlijk de beweegredenen? Het zou goed zijn voor de kinderen, maar naar mijn idee is dat slechts een excuus om de eigen keuze te rechtvaardigen. Dat de kinderen ‘er naar uitkijken’ kan kloppen want ze zien alleen de leuke dingen die hun worden voorgehouden. Dat grote huis of het feit dat ze bij hun vrienden gaan wonen. Een kind kan echter niet vooruit kijken en beseffen dat het heel anders is als die vriend ineens dagelijks om je heen is.
En dan is er het financiële voordeel. Het kan namelijk honderden euro’s schelen. Het mag wat mij betreft echter geen rol spelen in de keuze. Hoe groot die verleiding ook is.
Er is veel hulp voor samengestelde gezinnen. Maar die hulp is er al jaren en nog steeds eindigt zestig procent weer in een scheiding. Soms gaat men alweer samenwonen als de scheiding nog niet rond is. Smoorverliefd en ervan overtuigd dat het dit keer wel goed gaat, ondanks de moeilijkere omstandigheden. Want die zijn er als je een samengesteld gezin runt. Wel eens bedacht wat je zou doen als je stiefkind onwenselijk gedrag vertoont terwijl je partner het op dat moment gedoogt? Ik wel. Ik kan me dan verbaal niet inhouden. Maar dat moet eigenlijk wel, want de opvoeding ligt bij mijn partner en niet bij mij. En dat weet het stiefkind ook. En die zal mij daar fijntjes op wijzen, als mijn partner dat al niet gedaan heeft.
Een stiefmoeder die zelf als kind een stiefmoeder en meerdere stiefvaders heeft gehad, ervoer als kind o.a. een verminderde aandacht van haar vader en haar moeder: “Ineens deden we nooit meer iets leuks alleen met mama of alleen met papa. Ineens moest alles met stief erbij.” Vooral na een scheiding of als vader of moeder is overleden heeft een kind behoefte aan aandacht van de overgebleven ouder. Maar die zit op een roze wolk.
Kennissen zeggen wel eens: “Ach, probeer het gewoon. Als het niet werkt dan ga je weer terug naar de oude situatie”. Maar is de relatie tussen de kinderen van mijn partner en mij dan weer net zo goed als voorheen? En misschien nog wel belangrijker: is de relatie tussen mijn partner en mij dan weer net zo goed als voorheen? Ik heb daar mijn vraagtekens bij en vrees dat zo’n breuk de nodige ‘schade’ aanricht.
Het gaat gelukkig in veel samengestelde gezinnen ook goed, maar het zou helpen als meer ‘starters’ zich bewust werden van de risico’s en beseffen dat ‘bewust geen samengesteld gezin beginnen’ ook een keuze kan zijn.
Ruud Huijer